Kalın bağırsak ve kolorektal kanser diye
de bilinen kolon kanserinin, sindirim sisteminin en son kısmında yer alan
bölgede geliştiğini belirten uzmanlar kolon kanserinin dünya çapında en yaygın
görülen üçüncü kanser türü olduğuna dikkati çekti.
Memorial Antalya Hastanesi Genel Cerrahi Bölüm Başkanı Prof.
Dr. Alihan Gürkan, 2022'de 1,9 milyondan fazla kolon kanseri teşhis edildiğini
belirterek " Kolon kanseri, kanser ölümünün ikinci en yaygın nedenidir ve
yılda 900.000'den fazla ölüme yol açmaktadır. Özellikle genetik geçişli ve
ailesel eğilimli kolon kansei için taramalara erken yaşta başlanması büyük önem
taşımaktadır. Kolon kanseri en sık 60'lı yaşların sonrasında görülen bir
hastalıktır. Ülkemizde de artık bu yaş grubunda önemli bir çoğunluk bulunduğu
için sık görülen kanserler arasına girmiştir" dedi.
1. dereceden akrabalarda varsa dikkat
Kolon kanserinin gelişmesinde en önemli etkenin kolon polipleri olduğunu
söyleyen Prof. Dr. Alihan Gürkan, poliplerin sık geliştiği gruplarda kanser
görülmesinin de sık olduğunu, bunların genetik geçişli, ailesel eğilimli
olabilir ve çoğunlukla ileri yaşlarda doğal olarak bulunabileceğini kaydetti.
Prof. Dr. Alihan Gürkan, "1. dereceden akrabalarında kolon kanseri
görülenler diğer bireylere göre en az 2 misli daha fazla risk altındadır. Eğer
bir kişinin 40'lı yaşlarda birinci derece akrabalarında bir tane, ikinci
derecede akrabalarında birden fazla kolon kanseri hikayesi var ise hastalığa
karşı ciddi şekilde uyarılmalıdır." dedi.
Sürekli ishal ya da kabız olmak bir
işaret olabilir
Kolon kanserinin bazı belirtilerinin iyi bilinmesi gerektiğine işaret eden
Prof. Dr. Alihan Gürkan, en önemli belirtinin, dışkılama alışkanlığında değişme
gözlenmesi olduğunun altını çizdi. Gürkan "Bu, uzun süreli ishal ya da
kabızlık veya hissedilir düzensizlik şeklinde olabilir. Anlamsız kanamalar da
kansere işaret eder. Eğer kişide dışkılama sırasında kanama görülüyorsa
muhakkak bir uzmana muayene olmalıdır. Daha ilerleyen evrede aralıklı, bazen
kolik tarzında karın ağrısı, gaz sancıları, nedeni bilinmeyen kilo kayıpları,
kansızlık, kendini aşırı yorgun hissetme gibi çeşitli belirtiler görülebilir.
Hastalık ilerlemeden tanı konulması yaşam şansını büyük ölçüde artırmaktadır.
Bu gibi belirtiler görüldüğünde bir an önce sağlık kuruluşuna
başvurulmalıdır" dedi.
Prof. Dr. Alihan Gürkan, kolon kanserinde risk faktörlerini ise ileri yaş,
kolorektal kanser veya polip geçmişi, inflamatuar bağırsak hastalıkları, kolon
kanseri riskini artıran kalıtsal durumlar, kolon kanseri aile öyküsü, düşük
lifli, yüksek yağlı diyet, düzenli egzersiz yapmamak, diyabet, obezite, alkol
ve sigara kullanmak, kanser için radyasyon tedavisi olarak sıraladı.
Kolon kanserinde en etkili tedavi cerrahi
Kolon kanserinde kanserli olan bölgenin, kanserli hücre bırakmayacak şekilde
çıkarılmasının en etkili tedavi yöntemi olduğunu söyleyen Prof. Dr. Alihan
Gürkan, cerrahi tedaviden sonra hastalığın evresine göre kemoterapi, eğer
rektumda yerleşmiş bir kolon kanseri var ise radyoterapi desteği de
alınabileceğini kaydetti. Risk gruplarında olan kişilerin genç yaşlarda mutlaka
3-5 yılda bir kolonoskopi yaptırmaları gerektiğinin altını çizen Gürkan,
"Ayrıca risk grubunda olmasa da herkesin 50 yaşından sonra bu işlemi
yaptırması önerilir. Kolonoskopi sırasında görülen polipler alınarak ilerde
oluşabilecek bir kanser riski ortadan kaldırılmaktadır. Bu sebeple risk
altındaki gruplarda kolonoskopi, hem bir tanı hem de tedavi şekli
olabilmektedir" dedi.
Riski azaltmak için ne yapılmalı?
Prof. Dr. Alihan Gürkan, kolon kanseri riskini azaltmak için ise günlük yaşamda
yapılabilecek değişiklikleri ise şöyle sıraladı, "Çeşitli meyveler,
sebzeler ve tam tahıllar tüketmek; meyveler, sebzeler ve tam tahıllar, kanseri
önlemeye yardımcı olabilecek vitaminler, mineraller, lif ve antioksidanlar
içerir. Çeşitli vitamin ve besin maddeleri alabilmeniz için bu grubu
beslenmenizden eksik etmeyin. Alkolü ölçülü tüketin ya da hiç tüketmeyin; alkol
içmeyi seçerseniz, içtiğiniz miktarı kadınlar için günde bir içkiden, erkekler
içinse iki içkiden fazla olmayacak şekilde sınırlayın. Sigarayı bırakın; sigara
kansere neden olan en başlıca sebeplerden biridir. Haftada en az 5 gün egzersiz
yapın; en az 30 dakika egzersiz yapmaya çalışın. Hareketsiz kaldıysanız,
yavaşça başlayın ve kademeli olarak 30 dakikaya çıkarın. Ayrıca, bir egzersiz
programına başlamadan önce bir sağlık uzmanıyla görüşün. İdeal kiloda
olun; sağlıklı bir kilodaysanız, sağlıklı bir diyeti günlük
egzersizle birleştirerek kilonuzu korumaya çalışın. Kilo vermeniz gerekiyorsa,
beslenme ve diyet uzmanından destek alın. Daha az kalori alarak ve daha fazla
hareket ederek yavaşça kilo vermeyi hedefleyin"