Gelişmiş ülkeler, sivil toplumun gücünü ve kamu kuruluşları ile sağlıklı ilişkilerin önemini yüzyıllar önce kavradı. Biz ise hâlâ günübirlik çözümlerle ilerlemeye çalışıyoruz. Oysa sivil toplum kuruluşları (STK’lar), toplumsal sorunların çözümünde kamuya yön veren, zaman ve kaynak israfını önleyen rehber yapılar olmalı.
Bugün ülkemizdeki STK’ların büyük çoğunluğu bu misyondan oldukça uzak. Ne kendilerini yenileyebiliyorlar ne de temsil ettikleri sektörlere katkı sunabiliyorlar. Kamuyla ilişkilerde çözüm üretmek yerine, sadece kendi çevresini korumaya ve genişletmeye çalışan yapılar hâline gelmiş durumdalar.
Halbuki STK’lar sadece karar vericilerle değil, sahadaki çalışanlarla da birebir temas hâlinde olmalı. Kamuya yenilik önerileri sunmalı, sektörü uluslararası düzeyde temsil etmeli. Biz Tıbbi Cihaz Üreticileri Derneği’ni (TÜDER) kurarken tam da bu vizyonla yola çıktık. Derneğin bütçesi yetmediğinde, şahsi imkânlarımızla uluslararası fuarlarda yer alarak üretici firmalara tanıtım fırsatı sunduk. Bu çabalar uluslararası alanda da takdir gördü; TÜDER, 70 ülke içinde üyelerini en iyi temsil eden dernek seçildi. Ne var ki bu ödülü almaya görevlendirdiğimiz kişi, ilgisizliği nedeniyle törene dahi katılmadı.
Bugün geldiğimiz noktada, STK yöneticileri yıllardır koltuklarından kalkmıyor. Kendilerini de temsil ettikleri sektörleri de geliştiremiyorlar. Ne kamuyla sağlıklı iletişim kurabiliyorlar ne de üyelerinin ticari ya da yapısal sorunlarına çözüm bulabiliyorlar. Kamuda ise bunun tam tersi bir durum yaşanıyor: Orada da görevini öğrenip verimli hâle gelen kişiler tam o noktada görevden alınıyor. Personel sürekli değiştiği için her gelen sıfırdan başlamak zorunda kalıyor. Sonuç: zaman kaybı, güvensizlik ve verimsizlik.
Sivil toplum yapılarının bu hâli, devleti de zorluyor. Ağustos ayında Gelir İdaresi Başkanı ile yaptığım görüşmede, kamunun mal ve hizmet alımında ödeme tarihlerine uymamasının kamu itibarını zedelediğini açıkça ifade ettim. Bu uyarıdan sonra, bazı hastaneler hariç birçok kurum 120 gün içinde ödeme yapmaya başladı. Bu küçük bir örnek; ancak sistemin yeniden yapılandırılması için önemli bir adım.
Bugün Özel Hastaneler ve Sağlık Kuruluşları Derneği (OHSAD) ve Tüm Medikal Dernekler Federasyonu (TÜMDEF) gibi bazı yapılar iyi niyetli girişimlerde bulunuyor. Sorunları bireysel değil, topluca dile getirerek çözüm arıyorlar. Ancak bilgi ve deneyim eksikliği, kişisel egolarla birleşince bu çalışmalar yeterince etkili olamıyor. Doğru yoldalar ama daha fazla ortak akla, deneyime ve tarafsızlığa ihtiyaçları var.
Sivil toplum liderleri değişmedikçe, sektör de kamu da ilerleyemez. Hep aynı yüzler, aynı yöntemlerle sorunlar çözülemez. Devletin dürüst ve işini bilen insanlara ihtiyacı var. İş yapmayan, riske girmeyen kişi dürüst olabilir ama ülkeye faydası olmaz. Bize hem dürüst hem de görev bilinciyle çalışan insanlar gerek.
Bu hafta köşemden bir kez daha ifade etmek isterim ki: STK’lar kişisel çıkar merkezli yapılardan çıkmalı, gerçek işlevlerine dönmeli. Aksi hâlde sektör de kamu da bu yükü daha fazla taşıyamaz.
Sağlıklı günler dilerim…