TÜBA, Türkçenin bilim dili olarak yerleşmesi, bilimsel düşüncenin ve araştırmaların gelişiminde kavramlar ve terimlerin Türkçeleşmesi için Türkçe Bilim Terimleri Sözlüğü Programı`nı başlattı; bu kapsamda hazırladığı Doğa Bilimleri Terimleri Sözlüğü’nü yayımladı.
Bilimsel düşünce ve
dil Türkçeleşiyor
2000 yılında başlatılan ve dört ana alanda yürütülen Bilim
Terimleri Sözlüğü Programı çerçevesinde şimdiye kadar Mühendislik, Sağlık ve
Sosyal Bilimler Terimleri Sözlükleri ve son olarak Doğa Bilimleri Sözlüğü
yayımlandı ve çevrimiçi erişime açıldı.
TÜBA Doğa Bilimleri Terimleri Sözlüğünün oluşturulması
sürecinde özellikle, bilimsel çalışmalarda, dündelik dil kullanımında, sanayide
ve tüm paydaşların kolaylıkla izleyip yorumlayabileceği sadelikte ve yaygın
kullanım yapıları dikkate alınarak hazırlandı. Benzerlerinden farklı olarak
örneğin, tüm kimyasalları değil sanayide, bilimde ve tüm alanlarda kullanılan
diğerlerine göre daha yaygın, yeni ve kaynaklarda kolay bulunamayan terimleri
kapsıyor.
Çalışmanın, Türkçenin kendi yapısını koruması ancak başka
dillerle etkileşim içerisinde olarak zenginleşmesi ve bu zenginliğin Doğa
Bilimleri alanında kullanılması amacıyla hayata geçirildiğini ifade eden eserin
editörü Prof. Dr. Bekir Salih, bilim kurullarının yoğun çalışmalarıyla sözlüğün
2016 yılında elektronik erişime açıldığı hatırlattı. Prof. Salih’in
yürütücülüğünü yaptığı, Kimya, Fizik, Matematik, Biyoloji ile birlikte
Moleküler Biyoloji ve Genetik alt bilim dallarından oluşan, alanlarında uzman
yaklaşık 30 kişilik bir kurul iki yılı aşkın yoğun çalışmaları sonucu 10.000
terimden oluşan Doğa Bilimleri Terimleri Sözlüğü yayımlanarak kamuoyuyla
paylaşıldı, elektronik ortamda her geçen gün güncellenerek bilimin faydasına
sunuldu.
Bilimsel yeni gelişmelerin baş döndürücü olduğunun altını
çizen Prof. Dr. Bekir Salih, zaman zaman yenilenmesi ve bazı terimlerin
İngilizce dışında diğer dillerden Türkçeye katılması nedeniyle terimlerin
karşılıklarının da yer alması için sözlüğün yenilenmesi konusunda tüm
uzmanların hem fikir olduğunu söyledi. “Doğa Bilimleri Terimleri
Sözlüğünün hazırlanmasında, terimlerin bilim diline uygun olarak
Türkçeleştirilmesi, mümkün olmadığı durumlarda terimlerin üretildikleri
dillerin esasına sadık kalarak alınmalarına özellikle dikkat edildi. Terimlerin
açıklamalarının sade yalın ve kolayca anlaşılabilir bir şekilde ifade
edilmesine özen gösterildi. Eş anlamlı terimler birbirlerine atıf yapılarak
verilmiş ve sözlüğün kullanımında kolaylıklar sağlandı. Doğa Bilimleri
Terimlerinin bu son baskısında, terimlerin İngilizce karşılıkları ile birlikte
farklı alt disiplinlerdeki aynı adlı terim fakat farklı ifadelerine de sözlük
içerisinde yer verildi.” dedi.