Sahte içkinin daha doğru bir tabir ile yasa dışı üretilen alkolün, körlükten ölüme kadar varabilen ciddi sağlık sorunlarına yol açabildiği uyarısında bulunan İstanbul Atlas Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekan Yardımcısı, Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Zeynep Güneş Özünal, metil alkolün (metanol) hızlı emilimi nedeniyle erken müdahalenin önemine dikkat çekti. Metanolün 30-60 dakika süreyle kanda yüksek konsantrasyona ulaştığını belirten Özünal, yaklaşık 12-24 saat süren dönem sonrasında bulanık görme ve tam körlük yaşanabileceği uyarısında bulundu. Hastanın kusturulmasının risklerine dikkat çeken Özünal, en yakın sağlık kuruluşuna başvurulması gerektiğini vurguladı.
İstanbul Atlas Üniversitesi
Tıp Fakültesi Dekan Yardımcısı, Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Zeynep Güneş Özünal, son günlerde gündemde
olan sahte içki ve sağlık üzerindeki etkilerine ilişkin değerlendirmede
bulundu.
Sahte içkide, aslında daha
doğru bir açıklama ile yasal olarak üretilmeyen içkinin üretim süreçlerinde
metil alkol bulunabildiğini belirten Özünal, “Alkollü içkilerin içerisinde yer
alan etil alkoldür. Etil alkol, fermentasyon veya distilasyon gibi yöntemlerle
elde edilir. Eser miktarda metil alkol bulunabilmekle birlikte yasal olarak
imal edilen içkilerde kontrol edilmektedir. Metil alkol çözücü olarak
endüstride kullanılmakla birlikte gıda olarak alınmaz” uyarısında bulundu.
Daha ucuz olduğu için
metanol kullanılıyor
Türkiye'de damıtılarak alkol
üretiminin yasal düzenlemeleri olduğunu kaydeden Özünal, “Uygun kaynaklardan
elde edilmeyen ve uygun yöntemlerden ve kontrollerden geçmeyen damıtma
süreçleri, sağlığa zarar verici oranda metanol içerebilir. Yasa dışı üretilen
içkiler bazı durumlarda da metanol daha ucuz bir yan ürün olduğu için maliyeti
düşürmek üzere, etanol yerine değişen oranda metanol ile üretilmiş olabilir”
diye konuştu.
Metanol zehirlenmesi, doku
hasarına ve ölüme neden oluyor
Sahte içkinin önemli sağlık
sorunlarına yol açtığı uyarısında bulunan Özünal, “Metanol aslında düşük bir
zehirleme riskine sahiptir. Fakat vücutta enzimler tarafından zehirli
maddelere dönüşür. Metanol, enzimler tarafından formaldehite ve
formik aside dönüşür. Metanol zehirlenmesi vakalarında formik asit birikmesi,
doku hasarına ve ölüme neden olur. Zehirlenmede kan pH’ı değişir,
görme kaybı olur” dedi.
Sahte içki 30-60 dakikada
etkili oluyor
Sahte içki zehirlenmesinin
belirtileri hakkında bilgi veren Özünal, “Metanol hızlı emilir. Yemek ile
birlikte alınıp alınmadığına göre değişmek ile birlikte kanda 30-60 dakika
süreyle yüksek konsantrasyona ulaşır. Ciltten temas ile ya da solunum yoluyla
da kana karışır. Metanol zehirlenmesi, tipik olarak bulantı, kusma, karın
ağrısı ve hafif merkezi sinir sistemi depresyonuna neden olur. Bu belirtiler
etil alkolün yüksek dozda alındığı belirtilerden çok farklı değildir. Daha
sonra, kısmen alınan metanol dozuna bağlı olarak, yaklaşık 12-24 saat süren bir
dönem vardır, bunu takiben pH değişiklikleri bulanık görme ve değişen görme
alanlarından tam körlüğe kadar değişen görme fonksiyonu bozulur. Bunlar tipik
durumlar olmakla birlikte daha az görülen klinik bulgular da vardır. Kanda
düzey tayini, tanı için önemli olmak ile birlikte her laboratuvarda rutin
olarak yapılmamaktadır” diye konuştu.
Sahte içki asla
tüketilmemelidir
Sahte içkinin hiçbir zaman
içilmemesi gerektiğini vurgulayan Özünal, “Sahte içkiden korunmada ilk önlem sahte
içkinin içilmemesidir. Ardından zehirlenmeye neden olan kimyasallara
dönüşmesini engellemek yer alır. Etanol, metanolü yıkan enzimler için yarışarak
zehirli kimyasallara dönüşümü yavaşlatır. Fomepizol de panzehir olarak
kullanılır. Her zaman her koşulda erişim mümkün olmayabilmektedir. Bazı
hastalarda diyaliz ile metanolün uzaklaştırılması gerekmektedir” dedi.
En yakın sağlık kuruluşuna
başvurulmalıdır
Sahte içkiden
zehirlenmelerde ilk yapılması gerekenin en yakın sağlık kuruluşuna başvurmak
olduğunu belirten Doç. Dr. Zeynep Güneş Özünal, “Hastayı kusturmak akciğerlere
kusmuk kaçması riski nedeniyle önerilmemektedir. Emilim çok hızlı olduğu için
emilimi azaltan mide yıkama gibi yöntemlerin de faydalı olma ihtimali zayıftır.
Sahte içkinin tat ve koku açısından ayırıcı bir özelliği bulunmamaktadır. Şüphe
halinde en yakın sağlık kurumuna götürülmesi uygundur” diye konuştu.
Sahte içki zehirlenmesinin
uluslararası literatürde nadir fakat ciddi zehirlenmeler arasında yer aldığını
kaydeden Özünal, “Son zamanlarda ülkemizde nadir olmaması bu açıdan farklıdır.
Metanol zehirlenmesi ihtimalinden şüphelenilmesi, bu içkiyi içenlerde benzer
bulguların sorgulanması gereklidir” dedi.